حسنلو و جغرافیای تاریخی پادشاهی مانا
بخش دوم نشست بازشناسی فرهنگ اورارتو
باستان‌شناسی ایران از نظر تاریخی به دو پاره مهم پیش از سال ۱۹۶۰ و پس از سال ۱۹۶۰ تقسیم می‌شود. تپه‌های تاریخی سیلک کاشان، گیان نهاوند و حصار دامغان از محوطه‌هایی هستند که در پاره اول تاریخ باستان‌شناسی ایران یعنی در دهه ۱۹۳۰ حفاری شده‌اند. در دهه ۱۹۶۰ نیز چند محوطه کلیدی عصر آهن در ایران غربی شناسایی شد که شامل نوشیجان‌تپه ملایر، حسنلو در جنوب دریاچه ارومیه و گودین‌تپه کنگاور می‌شد. نتایج کاوشهای گودین تپه و حسنلو نشانه‌هایی از فرهنگ‌هایی تقریباً همسان را نشان می‌داد. بقایای فرهنگی عصر آهن (۱۵۰۰ تا ۵۰۰ پ.م) نشان داد که عصر آهن درون خود سه دوره مجزا دارد که به نام‌های عصر آهن ۱، ۲ و ۳ قابل تفکیک است.
یکی از مهم‌ترین بحث‌هایی که در باستان‌شناسی عصر آهن مطرح است، بازشناسی محوطه‌های باستان‌شناختی با نام آنهاست. به واسطه بازسازیِ جغرافیاییِ لشکرکشی‌های آشوری‌ها و نوشته مکتوبی که در خود حسنلو پیدا شده، به نظر می‌رسد که نام باستانی حسنلوی امروزی «ایدَ» بوده است.
این نشست در تاریخ ۱ شهریورماه سال ۱۳۹۶ در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. بنیاد ایرانشناسی و انجمن ایرانی تاریخ نیز در برگزاری این برنامه همکاری داشته‌اند. بخش اول این نشست را با سخنرانی دکتر حمید خطیب شهیدی اینجا و بخش سوم را با سخنرانی دکتر مریم دارا اینجا ببینید.
مهرداد ملکزاده
مهرداد ملکزاده در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۸ در خانواده‌ای اصالتاً ترک‌زبان (از مهاجران باکو) در تهران به دنیا آمد. وی پس از طی مراحل تحصیلیِ کاردانی باستان‌شناسی (۱۳۶۸ تا ۱۳۷۱)، کار‌شناسی موزه‌داری (۱۳۷۴ تا ۱۳۸۱) و کار‌شناسی ارشد باستان‌شناسی (۱۳۸۱ تا ۱۳۸۴)، دکتری (۱۳۸۵ تا ۱۳۹۱) خود را در باستان‌شناسی دوران تاریخی ایران از دانشگاه تربیت مدرس گرفت. مطالعات باستان‌شناختی و تاریخی ملکزاده عمدتاً معطوف به پژوهش و کاوش در محوطه‌های عصر آهنِ ۳ یا «دورۀ ماد» است؛ او تاکنون بیش از ۵۰ مقالۀ تخصصی در این زمینه نگاشته است و به باستان‌شناسی و تاریخ هزارۀ یکم ق.م. ایران علاقه دارد. از میان نوشته‌های او می‌توان به مقالاتی چون: «اَندیه: شاهک‌نشینی در سرزمین ماد بزرگ و شاهکارهای هنری مارلیک» (۱۳۷۳)، «شاهک‌نشین اَبدَدانَ در ماد غربی» (۱۳۷۴)، «یک مأخذ سریانی در تاریخ ماد» (۱۳۷۵)، «یادداشت‌های مادی: جایگاه ماد‌ها در تاریخ ایران» (۱۳۷۶)، «مادهای ایرانی‌زبان و مادهای اَنیرانی‌زبان» (۱۳۷۶)، «سرزمین پریان در خاک مادستان» (۱۳۸۱)، «پایان نبرد پنج سالۀ ماد و لودیه و خورشید‌گرفتگی ۵۸۵ ق.م» (۱۳۸۱)، «تیغ مادی در نیام جنگاوران سیلک» (۱۳۸۱)، «دژهای مادی و سپاهیان آشوری» (۱۳۸۲)، «پادشاهی مانا، دورۀ ماد و تاریخ ایران باستان» (۱۳۸۸)، «بله کوروش پارسی بود» (۱۳۹۱) اشاره کرد. بیش از ۵۰ فصل کار پژوهشی میدانی باستان‌شناختی در کارنامۀ او دیده می‌شود؛ از جمله عضویت در کاوشهای کوه خواجۀ زابل، جزیرۀ کیش، چهرآباد زنجان، سُرخ‌دُم لکی، زیویۀ سقز، قلی‌درویش جمکران، پردیس قرچک؛ نیز معاونت کاوشهای هگمتان همدان، و سرپرستی بر پژوهشها و کاوشهای باستان‌شناختی «دژ مادی» بیستون، گیان نهاوند، کرفس رزن، زاربلاغ علی‌آباد قم، واسون کهک قم، شهر شلموط خورآباد قم، کلاک کرج، سنگ‌تراشان خرم‌آ‌باد، غلام‌تپۀ جعفرآباد کاشان، نوشی‌جان تپۀ ملایر و گونسپان پاتپۀ ملایر، چیاسبز غربی رماوند لرستان و گورستان مرسین شهمیرزاد.
بنیاد ایرانشناسی
بنیاد ایرانشناسی مؤسسه‌ای علمی و پژوهشی است که در سال ۱۳۷۶ توسط محمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت، زیر نظر نهاد ریاست جمهوری ایران تأسیس شد. بنیاد هم‌اکنون در هفده استان شعبه دارد.
خانه اندیشمندان علوم انسانی
خانه اندیشمندان علوم انسانی در سال ۱۳۹۰ تأسیس شد. از آن زمان تاکنون با راه‌اندازی ۱۳ کارگروه زبان و ادبیات فارسی، فقه و مبانی حقوق، علوم قرآنی، تاریخ و باستان‌شناسی، علوم سیاسی، فلسفه و منطق، جغرافیا، تربیت بدنی، مدیریت، علوم اجتماعی، اقتصاد، حقوق، روان‌شناسی و علوم تربیتی تلاش کرده است محیط مناسبی را برای تعامل اندیشمندان علوم انسانی کشور فراهم نماید.
بازشناسی فرهنگ اورارتو و اورارتوییان در حسنلو
این نشست با سخنرانی حمید خطیب‌شهیدی، مهرداد ملکزاده و مریم دارا در تاریخ ۱ شهریور سال ۱۳۹۶ در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.