بررسی مشکلات تصحیح شاهنامه
از سلسله نشستهای مرکز پژوهشی میراث مکتوب
این سخنرانی سیاُمین نشست از سلسله نشستهای مرکز پژوهشی میراث مکتوب است و به بررسی مشکلات تصحیح شاهنامه و نسخههای مختلف آن میپردازد. این برنامه که در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۴ برگزار گردید با سخنرانی اکبر ایرانی، مدیر عامل مرکز پژوهشی میراث مکتوب آغاز میشود.
ابوالفضل خطیبی
ابوالفضل خطیبی متولد سال ۱۳۳۹ در گرمسار، پژوهشگر زبان و ادب فارسی و شاهنامهپژوه است.
وی کارشناس ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی است و از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۵ ویراستار علمی گروه تاریخ دایرةالمعارف بزرگ اسلامی بوده و هماکنون عضو شورای تخصصی گروه علوم انسانی مرکز نشر دانشگاهی است. خطیبی همچنین عضو هیئت علمی و معاون گروه فرهنگنویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
جویا جهانبخش
جویا جهانبخش در سال ۱۳۵۶ در اصفهان زاده شد. پس از پایان تحصیلات دبیرستان، در حوزه علميۀ اصفهان به درس و بحث پرداخت. وی در برخی طرحهای پژوهشی و نگارشی چون تدوين «دانشنامه قرآن و قرآنپژوهي» مشاركت فعال داشته و در حوزه مطالعات ايرانی و اسلامی مقالات و رسالههای فراوان به طبع رسانده است.
کتاب «راهنمای تصحیح متون» از جمله آثار اوست که توسط انتشارات میراث مکتوب چاپ شده است.
علی رواقی
علی رواقی در مشهد به دنیا آمد. در سال ۱۳۴۴ در رشته ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد فارغالتحصیل شد. او تحصیلات خود را در تهران ادامه داد و سرانجام در سال ۱۳۵۳ در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران موفق به اخذ دانشنامه دکتری گردید. از جمله آثار او میتوان به تفسير بصائر يمينی (تصحيح)، واژههای ناشناخته در شاهنامه (دفتر اول و دوم)، قرآن قدس (پژوهش)، ترجمۀ مقامات حريری (تصحيح و توضيح) و داستانهای شاهنامۀ فردوسی اشاره کرد.
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
مرکز پژوهشی میراث مکتوب در سال ۱۳۷۲ به قصد حمایت از کوششهای پژوهشگران و مصححان و احیا و انتشار مهمترین آثار مکتوب فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی با نام «دفتر نشر میراث مکتوب» با کمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس شد. پس از یک دهه فعالیت، مؤسسه نخست به «مرکز نشر میراث مکتوب» و سپس در سال ۱۳۸۴ با دریافت مجوز سه گروه پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به «مرکز پژوهشی میراث مکتوب» تغییر نام داد و علاوه بر کار نشر به کار پژوهشی نیز روی آورد.
نشست سیاُم از سلسله نشستهای مرکز پژوهشی میراث مکتوب
سیاُمین نشست از سلسله نشستهای مرکز پژوهشی میراث مکتوب به بررسی مشکلات تصحیح شاهنامه اختصاص دارد. این سخنرانی در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۴ برگزار گردید.
جناب استاد اسدی گمانم گفته است که سوتام به لغت طوسی به معنی کوچک است و در زبان پارسی دری به معنی اندک و کم است آنچه کرده ست زآنچه خواهد کرد
سختم اندک نماید و سوتام.
فرخی.
با گور و آهو که شه گرفته ست
باشد شمار نبات سوتام.
فرخی.
ز رنجی در فزونی گشته دستام
در صبر و جدایی گشته سوتام.
(ویس و رامین ).
از سخا سوتام باشد نام گنجی نزد تو
وز کرم نزد تو باشد مدحت سوتام تام.
قطران.
بس بی خطر و خوار کام یابی
زین جای بی آرام و سوتام.
ناصرخسرو.
با همه امید و ارزویی که درباره شاهنامه داشتم با هزار افسوس دیدم بسیار بیراهه رفته بسیار بسیار ویران کرده است شاهنامه را
استاد گفتید سلجوقیان راضی نبودند شاهنامه باشد چون جیره خور خلیفه بودند متاسفانه قسمت دوم سخنتان درست نیست عربها از زمان پیش از اسلام به شاهنامه علاقه داشتند و در تفسیرهای قرانی هم امده که مشرکان مکه وقتی دیدند قران رونق دارد جلسه شاهنامه خوانی گذاشتند و میگفتند بیایید داستان رستم واسفندیار و شاهان فرس ازادگان بشنوید و نه سخنان بدرد نخور محمد را – دیگر انکه در شعر عربی به فراوانی از جمشید و تهمورث و رستم و افریدون و شاهپور و اردشیر و انوشروان یاد شده -و حتی روایتهایی از این امده که ولید بن عبدالملک بن مروان و هشام نسخه ای از شاهنامه تهیه کرده بودند و میخواندند واما مامون و معتصم و متوکل اشنایی کاملی داشتند از شاهنامه و روایات مامون درباره نوروز نشان از ان دارد اما جشن نوروز و مهرگان در بغداد از پیش از امدن دیلمیان بسیار باشکوه برگزار میشد و عربها در ان شعر میگفتند در جاهلیت و اوایل اسلام نامهای زرار و بسوس و بسطام و دختنوس و هراز مرد و مهوش بین عربها دیده میشود و افتخار عربها به خویشاوندی با پارسیان بسیار میتوان دید و کلا ان پندار دشمنی عرب و فارس در ان برهه قصه ای بیش نیست منکر پاره ای از نمونه ها نیستم اما ده برابرش میتوان نشان از دوستی بسیار زیاد دید این سلجوقیان بودند که عقده داشتند و از شاهنامه بدشان میامد