اسکان غیر رسمی و سیاست‌های اجتماعی در ایران

سلسله نشست‌های مؤسسه رحمان

در تهران همیشه فقیر بوده اما شهرهای ما محله‌محور بوده‌اند. فقیر و غنی در کنار هم و در یک محله زندگی می‌کرده‌اند. در حالی که اکنون شهرها دچار فاصله فضایی- طبقاتی شده‌اند. سیاست‌های فعلی مثل مسکن مهر، موجب می‌شود که فقرا از زندگی شهری و سایر اقشار جامعه دور و به محلی خارج از شهر تبعید شوند. از نظر تاریخی، جداییِ فضایی- طبقاتی شهر به طور مشخص از اواخر دهه سی و اوایل دهه چهل اتفاق افتاده است. محمدرضا پهلوی اولین شاهی است که از تهران خارج می‌شود و در محله نیاوران ساکن می‌شود؛ بر خلاف شاهان قبلی که در میان مردم و مرکز شهر زندگی می‌کرده‌اند. به دنبال شاه، قشر ثروتمند جامعه نیز از تهران خارج می‌شوند. به این ترتیب هسته‌های اولیه جداگزینی فضای طبقاتی در تهران شکل می‌گیرد.

موضوع این سخنرانی اسکان غیر رسمی یا زاغه‌نشینی است و پس از پخش مستند «این فیلم‌ها رو به کی نشون می‌دین؟» از رخشان بنی‌اعتماد ایراد شده است. این مستند درباره شهرک فاطمیه تهران است. ساکنان این شهرک گروهی از گودنشینانند که در پی تخریب محل سکونتشان موقتاً در سال‌های ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ در این منطقه اسکان داده شده‌اند و باقی آنها سیل‌زده هستند. این اسکان اما از شکل موقت خارج شده و تا سال ۱۳۷۱ ادامه یافته است. اطلاعات بیشتر در مورد این مستند را اینجا بخوانید.

این سخنرانی در تاریخ ۵ آبان‌ماه ۱۳۹۳ در مؤسسه رحمان برگزار شده و بخش نخست از سلسله نشست‌های اسکان غیر رسمی و سیاست‌های اجتماعی در ایران است که طی ماه‌های آبان تا اسفند ۱۳۹۳ برگزار گردید. دیگر نشست‌های این مجموعه را اینجا ببینید.

عکس از خبرگزاری مهر است.