زنگ طبیعت

ایده مدرسه طبیعت


تا چندی پیش که شهرها کوچک و عمده کودکان یا در روستاها و یا در خانه‌های بزرگ در شهرها پرورش می‌یافتند، کودک از محیط‌های باز در پیرامون محل زندگی و حاشیه‌های زیستگاهش بهره‌مند بود و به دلیل شیوه تربیت سنتی که کودک در آن بسیاری از اوقات خویش را دور از چشم والدین و مراقبین به کاوش و بازی‌های خود‌انگیخته مشغول بود، امکان تعامل بی­‌واسطه با طبیعت فراهم می‌شد. اما امروزه در خانواده‌های یک یا دو فرزندی محصور در شهرهای بزرگ و خانه‌های کوچک بریده از هرگونه رابط‌ه‌ای با طبیعت و والدینی که هیچ‌گونه فرصت خلوت برای کودکان خویش فراهم نمی­‌کنند و همواره آن­ها را در معرض آموزش­‌های برنامه‌ریزی‌شده قرار می­‌دهند، امکان هر نوع فراغت، دور از چشم مراقبین و در طبیعت برای کودکان بسیار محدود شده است. از دیگر سو موضوع آموزش و تربیت کودکان و نوجوانان در عرصه محیط زیست و به طور کلی طبیعت و علاقه‌مندی آن­ها نسبت به آن به عنوان یک گام بنیادی در جهت تغییر نگرش جامعه به طبیعت مورد توجه است. بر اساس یافته‌های روشن و قاطع علمی هر نوع دلبستگی به طبیعت و حفاظت از آن می‌بایست در این دوره­ حساس از زندگی فرد شکل بگیرد و تحکیم شود. این مهم و بسیاری عوامل دیگر همگی از دلایل گرایش به ایده‌ای است که امکان ارتباط بی­‌واسطه کودک با طبیعت و تجربه آن را فراهم آورد. ایده‌­ای این­‌چنینی در قالب مدرسه طبیعت تحقق یافته ­است.

نخستین جرقه‌های شکل‌گیری مدرسه طبیعت در نظر یکی از کهنه‌کاران محیط زیست ایران، عبدالحسین وهاب‌زاده شکل گرفت. ایده‌ مدرسه طبیعت حاصل سال‌های طولانی تدریس و تجربیات وی برای یافتن نقطه‌ی اثرگذاری و ایفای نقش اجتماعی‌اش و از منظر وی گره‌گشای آموزش‌های ناکارآمد محیط زیست است.

مدرسه طبیعت در ایران

عبدالحسین وهاب‌­زاده در حال ترویج ایده مدرسه طبیعت در سرتاسر ایران است؛ ایده‌ه­ایی که در نقاط زیادی از دنیا در حال اجراست. بذرهایی که این استاد و فعال محیط زیست ایران در حال کاشتن است، برخی میوه داده‌­اند و برخی تازه جوانه زده‌­اند. این ایده در مدرسه طبیعت «کاوی‌­کنج» مشهد، مدرسه «گلستان»، هم­جوار با پارک ملی گلستان، مدارس چالوس، کیاشهر، بیرجند، اصفهان، تهران و … با تلاش دوستداران کودک و طبیعت در حال پا گرفتن است. به عنوان نمونه می‌­توانید با مدرسه کاو­ی‌­کنج در مشهد از طریق وب‌گاه مدرسه بیشتر آشنا شوید.

درس‌نامه مدرسه طبیعت

koodak-tabiat-bookکتاب «کودک و طبیعت»، که به کوشش عبدالحسین وهاب­‌زاده و آرش حسینیان ترجمه شده­ است، مبنای علمی فعالیت بسیاری از علاقه­‌مندان به ایده مدرسه طبیعت قرار گرفته و در سال ۱۳۹۳ به حق به عنوان کتاب برگزیده آموزش محیط زیست از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ایران برگزیده شده است. این کتاب مجموعه­‌ای از ۱۲ فراتحلیل از کنار هم گذاشتن بیش از هفتصد پژوهش و حاصل کندوکاو از منظرهای گوناگون درباره‌ ایده توسط  ۱۲ تیم پژوهشی است.

 

فیلم مستند «زنگ طبیعت» ساخته رضا خاکشور در سال ۱۳۹۴ است.

 

عبدالحسین وهاب‌زاده

عبدالحسین وهاب‌زاده از صاحب‌نظران برجسته محیط زیست در ایران محسوب می‌شود و از دیدگاهی اکولوژیکی- فرهنگی برخوردار است، به‌طوری‌که محیط زیست و تغییرات آن را صرفاً پدیده‌ای اکولوژیکی نمی‌داند بلکه به کنش‌های فرهنگی و اجتماعی نیز توجه دارد. وی در سال ۱۳۸۴ برنده جایزه ملی محیط زیست ایران شد و در سال ۱۳۸۵ جایزه مهرگان علم برای کتاب «تنوع حیات» به ایشان اهدا شد. همچنین در سال ۱۳۸۷ شهرداری تهران، وی را یکی از سی خادم محیط زیست ایران معرفی کرد.

وی بیش از ۴۰ سال در دانشگاه‌های مختلف ایران، بوم‌شناسی و علوم زیست محیطی تدریس و کتب متعددی در حوزه محیط زیست، بوم‌شناسی و روان‌شناسی تکاملی ترجمه کرده است. ایده مدرسه طبیعت حاصل سال‌های طولانی تدریس و تجربیات وی برای یافتن نقطه‌ اثرگذاری و ایفای نقش اجتماعی‌اش و از منظر وی گره‌گشای آموزش‌های ناکارآمد محیط زیست است.

پیوند به وبگاه

مدرسه طبیعت کاوی کنج

مدرسه طبیعت «کاوی کنج» یک بخش طبیعی با درختان و گیاهان بومی و یک بخش مزرعه دارد. بچه‌ها اینجا با مرغ و خروس، بز و گوسفند، کبوتر و خرگوش، سگ و گربه بازی می‌کنند، آنها را لمس می کنند، ترس‌هایشان می‌ریزد و حمایت و نگهداری را می‌آموزند. با خاک و گل بازی می‌کنند و هر آنجه در خیالشان دارند می‌سازند. می‌کارند، برداشت می‌کنند، می‌پزند و می‌خورند، گاهی هم به سفر می‌روند. به مزرعه‌ها و عرصه‌های طبیعی دیگر.

کودکان ما در میان آپارتمان‌ها و حیاط‌هایی که اغلب به پارکینگ تبدیل شده‌اند، در ماشین‌های ما که آنها را با خود به کلاس‌هایی در فضای بسته می‌بریم، اسیر شده‌اند. کودک که بودیم، حیاط خانه‌هایمان یا حداقل حیاط خانه مادربزرگ مجالی برای دیدن گل و درخت و حشره و حیوان و بازی‌های دسته‌جمعی و آزاد فراهم می‌کرد. امروز مدرسه طبیعت کاوی کنج می‌خواهد این جای خالی را به زندگی کودکان مشهد بازگرداند.

پیوند به وبگاه

  1. ثنائی گفت:

    سلام وقت بخیر. به مبحث و کار شما بسیار علاقمند شدم بنده کارشناس ترویج و آموزش مردمی اداره منابع طبیعی هستم تمایل دارم لینک ارتباطی با شما داشته باشم و با مدیریت این برنامه و ایده مشورت و همکاری لازم را انجام دهم ممنون میشم اطلاعات تماس را در اختیار بنده قرار دهید.

    • عبدالحسين وهابزاده گفت:

      جناب ثنایی عزیز میتوانید با مدرسه طبیعت کاوی کنج به شماره٠۵١٣۶۶۵١٩۵٩ تماس بگیرید و درخواست راهنمایی و اطلاعات بفرمایید

  2. […] درباره مدرسه طبیعت شما می توانید مستند زنگ طبیعت را در این لینک ببینید. متن مصاحبه وبسایت کتابک با عبدالحسین وهاب زاده: لینک […]

  3. میرزاخلیلی گفت:

    درود فروان

    اینجانب برای پروژه کارشناسی ارشد، بر موضوع طراحی مهدکودک در جهت تعامل کودک و طبیعت کار میکنم. در قسمت هایی که مربوط به دغدغه لزوم این تعامل است دچار تردید و نقصان توجیه شده ام. اگر امکان گرفتن راهنمایی از جناب وهاب زاده است، بسیار سپاسگزار خواهم شد.

  4. قاسمی گفت:

    با سلام

    با احترام و عرض ارادت نسبت به عزم راسختان برای تشکیل مدارس طبیعت، بنده پس از مطالعه و آشنایی با این ایده ی بسیار ارزشمند که می تواند تحولی در نگرش کودکانمان به آینده ایجاد کند به فکر تاسیس چنین مدارسی در چند شهر کوچک ولی با علاقمندان بسیار هستم.
    لطفا مراحل تاسیس چنین مدارسی و اینکه چگونه با آقای دکتر ارتباط داشته باشیم را ارائه فرمایید تا انشاءالله با کمک هم بتوانیم در گسترش این نگرش، موفق تر باشیم.
    با احترام قاسمی

  5. […] ۲٫ مستند زنگ طبیعت را که چهل دقیقه است و صحبت های آقای وهاب زاده درباره مفهوم مدرسه طبیعت می باشد، از این لینک ببینید. […]

  6. منره صادقی-قم گفت:

    سلام خدمت جناب دکتر
    من منیره صادقی فرهنگی بازنشسته هستم وسابقه کاریازده سال درمدیریت تیزهوشان دارم.وازطرح مدرسه طبیعت بسیارلذت بردم. متاسفانه هیچ امکان مالی ندارم اما دوستانی دارم که بسیارعلاقمند به این مطلب هستندوهرکدام متخصص درامر تعلیم و تربیت و داوطلب همکاری و متاسفانه مثل من بدون امکانات مالی.مادرشهرقم از این مدارس نداریم امامحیط مناسبی است برای تاسیس این مدرسه و تغییر در نگرش افراد.. نمی دانم چگونه می توان اقدامی کرد.

  7. بهاررستمی زاده گفت:

    سلام و درود خدمت استاد بزرگوار
    احتراماً اینجانب بهار رستمی زاده از شاهین شهر اصفهان شاغل در سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شاهین شهر هستم از شما بزرگوار خواهشمندم ما را در احداث مدرسه ی طبیعت در شاهین شهر پشتیبانی، کمک و راهنمایی بفرمایید.

  8. پیلتن گفت:

    با سلام واحترام ،جناب دکتر عزیز ، بنده از خطه سیستان وبلوچستان هستم وبه دلیل احساس نیازی که در روح کودکان این بخش از سرزمین می کنم ، تمایل به پیگیری راه اندازی مدرسه طبیعت در استان دارم . شماره تماس ثابت فوق ، مسدود وموبایل درج شده نیز ، خاموش می باشد .لطف می فرمائید راه ارتباطی با جنابعالی معرفی بفرمائید و با احترام مجدد

    • چهارراه گفت:

      این سایت را آقای وهاب‌زاده اداره نمی‌کنند. با مدارس طبیعت تهران تماس بگیرید و در مورد راه‌اندازی مدرسه طبیعت و ارتباط با آقای وهاب‌زاده راهنمایی بگیرید.

  9. مژگان ترابی گفت:

    سلام مژگان ترابی هستم
    چطور میتونم با اقای دکتر وهاب زاده تماس بگیرم؟
    ممنون میشم راهنمایی کنید

  10. Neamatollah Jaafarzadeh Haghighi Fard گفت:

    سلام و احترام
    برای مشورت در زمینه چالش های محیطی نیاز به تماس با استاد دکتر وهاب زاده دارم.در صورت امکان به ایمیل من ،مسیر تماس با ایشان را ارسال کنید
    سپاس فراوان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *