مقدمات پژوهش در معماری ایران در دوران اسلامی
درس ۹. ایران و همسایگان در آستانهی ظهور اسلام
در نهمین جلسه از درسگفتارهای «مقدمات پژوهش در تاریخ معماری ایران در دوران اسلامی»، تا حدی از مباحث نظری فاصله گرفته و به مباحث تاریخی پرداخته شد. پرسش اصلی این جلسه آن بود که عربهای مسلمان در هنگام ورود به سرزمینهای مفتوح با چه چیزهایی مواجه شدند. در ابتدای این جلسه به معرفی محدودهی جغرافیایی ایرانشهر و همسایگان آن پرداخته شد. پس از آن، دربارهی دو محور اصلی بحث شد که چونوچرا در روایتهای غالب از سقوط ساسانیان بود. نخست آنکه برخلاف تصور رایج، هدف عربها از حمله به ایران صرفاً گسترش دین اسلام نبود، بلکه آنها در پی دستیابی به مسیرها و مراکز مهم دادوستد در شمال و شمالشرق ایران بودند. دوم آنکه برخلاف تصور رایج از حکومت ساسانیان چون حکومتی بهشدت متمرکز، شواهد نشان میدهد که این حکومت را ائتلافی از خاندانهای پارسی و پارتی اداره میکرد. در جریان حملهی عربها، خاندانهای پارتی با سازش با عربها، توانستند نفوذ خود را حفظ کنند، درحالیکه خاندانهای پارسی بهتدریج حذف شدند. همین همزیستی خاندانهای پارتی با عربهای مسلمان، بستری برای تداوم فرهنگ ایرانی در دوران اسلامی فراهم کرد.
مهرداد قیومی بیدهندی
مهرداد قیومی بیدهندی پژوهشگر آزاد در حوزهی تاریخ و تئوری و نقد معماری و هنر و عضو مؤسس پایگاه پژوهشی نوروزگان است.
آسمانه
«آسمانه» شبکهای است برای انتقال اطلاعات و دانش، و گفتوگو و نقد در زمینۀ تاریخ و تئوری معماری و هنر، پیوندهای معماری و هنر با انسانیات و فرهنگ، و حوزههای میانرشتهای بهویژه در پیوند با رشتهها و حوزههای تاریخ هنر، نقد هنر، نظریۀ ادبی، انسانشناسی فرهنگی، مطالعات فرهنگی، تاریخ فرهنگی، تاریخ اجتماعی، جامعهشناسی تاریخی.
هدف از این کار گرم کردن فضای اندیشه و گفتار در این باره، روزآمد نگاه داشتن علاقهمندان این حوزهها، تعمیق اندیشه، و دامن زدن به گفتوگو و نقد است.
این شبکه در قالبهای وبگاه، کانال تلگرام، گروه تلگرام، اینستاگرام (و بهزودی توییتر و فیسبوک) فعالیت میکند.
مدرسهی نوروزگان
مدرسهی نوروزگان سکویی (platform) است آموزشی برای تعلیم و ترویج و پیشبرد دانش در حوزههای علوم انسانی، فرهنگ، هنرها، و مطالعات جهان فارسیزبان، محیط زیست و آب در قالب دورههای آموزشی، سخنرانی، هماندیشی، و میزگرد بهصورت حضوری و برخط و ترکیبی.
هدف نوروزگان کمک به گرم کردن جوّ گفتوگو و تعامل و تبادل فرهنگی، تعمیق اندیشه و پژوهش و آموزش در حوزههای یادشده است.
مقدمات پژوهش در معماری ایران در دوران اسلامی
سلسله درس گفتارهای مقدمات پژوهش در معماری ایران در دوران اسلامی کاری از مدرسه نوروزگان و رسانه آسمانه در سال ۱۴۰۴ است.
