دولت مدنی، مردم مدنی
تقابل مفهوم حق بر شهر با دوگانه دولت – ملت
نحوه انتخاب شهردار و تغییر نقش شورای شهر یکی از مهم‌ترین بحث‌های پس از انتخابات سال ۱۳۹۲ بوده که با ورود پیشنهاد انتخاب مستقیم شهردار در پیش‌نویس لایحه قانون مدیریت شهری و مطرح شدن فوریت آن در صحن مجلس رنگ جدی‌تر به خود گرفته است. مسئله‌ای که به نظر می‌رسد از یک سو نگرانی نسبت به کمرنگ شدن نقش شورای شهر و از سوی دیگر نوید پر رنگ شدن مشارکت مردم در انتخاب اولین فرد اجرایی کلان‌شهر‌ها را به همراه داشته است.
در این نشست جواد مهدی‌زاده ابتدا به مفهوم حق بر شهر می‌پردازد و عنوان می‌کند حق بر شهر در حال حاضر از دو وجه حائز اهمیت است: اول شهری شدن جهان و جهانی شدن شهر؛ و دوم پیچیدگی ساختارهای شهری. بحث حق بر شهر صرفاً بحث نظری نیست بلکه بحث زندگی روزمره است برای همه. سپس به تقابل مفهوم حق بر شهر با دوگانه دولت – ملت و ابهام موجود در این دوگانه به عنوان دومین گزاره در خصوص مفهوم حق بر شهر اشاره می‌کند. در این زمینه وی صاحبان حق در شهر را به چهار دسته تقسیم می‌کند: دولت، بخش عمومی، بخش خصوصی، و عموم مردم شهر. بر اساس این طبقه‌بندی حق بر شهر را در رابطه با هر یک از این گروه‌ها باید مورد بررسی قرار داد.
در ادامه چهار معیار تاثیرگذار در مدل انتخاب شورا و شهردار مطرح شد که عبارتند از: سطح توسعه یافتگی هر جامعه؛ ساختار و زمینه تاریخی و فرهنگی هر جامعه؛ بحث تنوع شهر‌ها و ناتوانی الگوی واحد به پاسخگویی تمام نیاز‌ها؛ مساله فرهنگ مشارکت؛ و در آخر و مهم‌تر از همه ایجاد حداکثر همگرایی و تعامل در مدل بین ذی‌نفعان و ذی‌حقان در شهر.
سخنرانی آقای مهدی‌زاده بخش اول نشست «نقش شورای شهر و انتخاب مستقیم شهردار» است که از طرف مجمع حق بر شهر باهمستان با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی در تاریخ ۲۶ فروردین‌ماه سال ۱۳۹۴ برگزار گردید. بخش دوم نشست نیز به میزگرد و پرسش و پاسخ اختصاص دارد که می‌توانید اینجا ببینید.
جواد مهدی‌زاده
جواد مهدی‌زاده پژوهشگر و برنامه‌ریز شهری است. او از مؤلفین کتاب «برنامه‌ریزی راهبردی توسعه شهری» که زیر نظر شورای انتشارات حوزه معاونت شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی به چاپ رسید.
باهمستان
باهمستان سازمانی است مردم‌نهاد که در راستای حمایت از حق برابر همه شهروندان نسبت به شهر، توانمندسازی همه گروه‌های شهروندی و گروه‌های آسیب‌‌پذیر و پیگیری منافع به حاشیه رانده‌شده در فرایندهای توسعه شهری فعالیت می‌کند.
باهمستان تلاش دارد از مفهوم «حقوق» و «وظایف» شهروندی در کنار وظایف حاکمیت – اعم از دولت، شهرداری و سازمان‌های نیمه‌دولتی – در چارچوب کلان‌شهر تهران تعریفی جدید ارائه دهد و بدین وسیله توجه همگانی را به نقاط مورد غفلت قرار گرفته در این زمینه جلب کند تا ملاک‌ها و معیارهای حقوق شهروندی در سیاست‌گذاری شهری، اجرای برنامه‌ها و ارزیابی کیفیت انجام وظایف حاکمیت، دیده و رعایت شوند.
نشست نقش شورای شهر و انتخاب مستقیم شهردار
این نشست از طرف مجمع حق بر شهر باهمستان با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی در تاریخ ۲۶ فروردین سال ۱۳۹۴ برگزار گردید. بخش اول آن به سخنرانی جواد مهدی‌زاده با عنوان «دولت مدنی، مردم مدنی» اختصاص دارد. بخش دوم نیز میز گردی است با حضور سخنران، علی نوذرپور (نماینده وزارت کشور)، مراد ثقفی (مدیر مسئول فصلنامه گفتگو) و میثم بصیرت (پژوهشگر شهری) که علی طبیبی از سوی مجمع حق بر شهر باهمستان آن را مدیریت می‌کند.
این برنامه ششمین نشست از سلسله نشست‌های حق بر شهر است که بنیاد باهمستان در نظر دارد چهارشنبه آخر هر ماه برگزار نماید.