باستان‌شناسی مهاجرت پارسیان نخستین

گذر از پادشاهی عیلام به شاهنشاهی هخامنشی

این نشست به یکی از بغرنج‌ترین مسائل باستان‌شناسی ایران یعنی شکل‌گیری شاهنشاهی هخامنشی می‌پردازد.

از کاوش‌های باستان‌شناسی در خوزستان و میان رودان به خصوص در بابل و آشور تعدادی متون میخی به دست آمده که تاریخ نگارش آن از هزاره سوم پیش از میلاد تا ۷۰ میلادی را دربرمی‌گیرد. بخشی از این متون متعلق به هزاره اول پیش از میلاد تا شروع سلسله هخامنشی است که در آن اشاره به کلمه‌ای می‌شود که ممکن است مربوط به پارسیان باشد. این موضوع از سه جنبه قابل بررسی است: اول این‌که این اسامی که در متون میخی آمده، آیا مربوط به پارسیان نخستین است یا خیر؟ دوم این‌که پارسوا کجاست؟ جنبه سوم این‌که آیا شواهد و مدارکی از حضورِ نخستینِ قومی که شاهنشاهی هخامنشی را تشکیل داده‌اند، می‌توان در لابه‌لای متون و سایر مدارک باستان‌شناسی پیدا کرد؟

دو جنبه اول بحث مفصلی را می‌طلبد و در این جلسه اشاره‌ای گذرا به آن می‌شود. اما مورد سوم یعنی پیدا کردن شواهد و مدارک مادی مبنی بر حضور پارسیان نخستین که بعدها سلسله هخامنشیان را بنیان می‌نهند، موضوع مورد بحث در سخنرانی پیش روست.

این سخنرانی که در تاریخ ۱۱ آذرماه سال ۱۳۹۶ در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، بخش اول رویداد «گذر از پادشاهی عیلام به شاهنشاهی هخامنشی» است. بخش دوم با سخنرانی کامیار عبدی را اینجا  ببینید.