جهانی‌شدن اروپاییان در آیینه آثار ورمیر

از مجموعه هم‌اندیشی‌های تاریخ و تئوری معماری و هنر

آثار یان ورمیر (Johannes Vermeer) نقاش هلندی (۱۶۷۵-۱۶۳۲) به علت جاذبه‌های بصری و محتوایی‌اش تاکنون بارها و از منظرهای مختلفی تشریح شده است. یکی از شرح‌های ارزشمند بر آثار ورمیر از تیموتی بروک، مورخ و مدرس کانادایی و متخصص چین‌شناسی است؛ با عنوان «کلاه ورمیر: سده هفدهم و طلوع جهانی‌شدن». بروک در این کتاب خود را محدود به تشریح آنچه در نقاشی‌ها عیان است، نمی‌کند و تلاش دارد به لایه‌های پنهان‌تر آثار راه برد.

به زعم بروک هر اثر هنری همان‌قدر که محصول اراده و آگاهی پدیدآورش است، محصول بی‌ارادگی و ناخودآگاه اوست و به اعتبار همین وجه آثار می‌توانیم به عالم هنرمند و سیاق خلق اثر نزدیک شویم. روش بروک جست‌وجو و کشف هماهنگی‌ها و ارتباطات موجود ولی نهانی عناصر متفرق نقاشی‌هاست؛ شیوه بدیع او در توجه به آثار، دریچه‌هایی به جهان در حال تحول و پر از ماجراجویی و اکتشاف سده هفدهم می‌گشاید و حتی جذابیت آثار ورمیر را دو چندان می‌کند. در این سخنرانی تحلیل بروک از یک اثر ورمیر با نام «منظره دلفت» (View of Delft) مطرح شده و درباره اهمیت و مزایای روش او در رشته معماری بحث می‌شود.

سخنرانی خانم نجفی در تاریخ ۱۸ آبان سال ۱۳۹۳ از طرف هسته نظریه‌پژوهی در معماری و هنر و به عنوان یکی از جلسات مجموعه هم‌اندیشی‌های تاریخ و تئوری معماری و هنر در دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی تهران برگزار گردید.