مفهوم عملکرد در اندیشه لویی کان

از مجموعه هم‌اندیشی‌های تاریخ و تئوری معماری و هنر
آنچه امروز در ساحت معماری «عملکرد» خوانده می‌شود، حاصل تعاریف نظری در آراء و نظریه‌های معماران و صاحب‌نظران تاریخ نظریه‌پردازی معماری و به ویژه قرن بیستم است. بر این اساس، تأمل در چیستی این مفهوم و فهم معنای حقیقی آن بدون مطالعۀ چیستی آن در آرای بزرگانی که سهم عمده‌ای در تحول مفاهیم بنیادین نظریه‌پردازی معماری داشته‌اند، ممکن نیست. در میان این بزرگان، «لویی کان»، معمار برجستۀ آمریکایی قرن بیستم،  از جمله معمارانی است که دیدگاه‌های نظری عمیقی در باب معماری داشته ‌است و تلاش داشته تا در سخنرانی‌هایش دیدگاه‌های خود را بر مبنایی فلسفی استوار و تشریح کند. بنا بر این هدف، می‌کوشیم تا با مطالعۀ آرای لویی کان در باب معماری، به بررسی و تبیین چیستی مفهوم عملکرد در آرای او بپردازیم.

در بخش نخست این سخنرانی، اندیشۀ لویی کان در باب معماری بررسی می‌شود. این بررسی با رجوع به چند اصطلاح بنیادین که لویی کان خود به کار برده، «امر کرانمند و بی‌کران»، «سکوت و نور» و «نهاد»، آغاز و تلاش می‌شود زیربنای فلسفی تفکر او در باب معماری در نسبت با مفهوم این اصطلاحات تفسیر ‌شود. بدین‌ترتیب می‌توان مبنای نظری لویی کان در باب معماری را تفسیر کرد. در بخش دوم نیز بر اساس این مبنای نظری، تلاش می‌شود تا مفهوم عملکرد معماری تفسیر و تبیین شود. این مطالعه بستری نظری‌ برای مطالعۀ بنیادینِ مفهوم عملکرد در نسبت با معماری فراهم می‌آورد و نشان می‌دهد که بدون تأمل در چیستی معماری و تدوین یک مبنای مستحکم نظری در باب معماری نمی‌توان مفاهیم وابسته به آن از جمله عملکرد را تعریف کرد.

سخنرانی خانم غریب‌پور در تاریخ ۲۹ بهمن سال ۱۳۹۱ از طرف هسته نظریه‌پژوهی در معماری و هنر و به عنوان جلسه بیست و یکم از مجموعه هم‌اندیشی‌های تاریخ و تئوری معماری و هنر در دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی تهران برگزار گردید.