ایران در آستانۀ شاهنشاهی هخامنشی؛ آزمون‌های تاریخی عیلام و ماد
بخش اول
فتح مصر در سال ۵۲۵ پیش از میلاد توسط کمبوجیه، آخرین جنگ بزرگ مردمان مشرق‌زمین پیش از شروع جنگ‌هایی با مردمان حوزه مدیترانه غربی است. پس از فتح مصر، شاهنشاهی هخامنشیان با در اختیار داشتن قلمروی گسترده‌ای که در طی سال‌ها جنگ و جدال با اقوام مختلف به دست آورده بود، چشم‌انداز شگفت‌انگیز ثروت و قدرت شد. بر اساس متون تاریخی کلاسیک از جمله نوشته‌های هرودوت، در نظر یونانیان باستان، مادها دشمن اصلی یونانیان در مشرق‌زمین بوده‌اند. تا دهه‌ها بعد نیز همچنان نقش مادها در متون تاریخی پررنگ‌تر است و صحبتی از جنگ با پارس‌ها در متون تاریخیِ به‌جا مانده از یونان باستان نبوده است. حتی اسمی از عیلام هم در متون کلاسیک یونانی نیامده است. در این سخنرانی، دکتر مهرداد ملکزاده -باستان‌شناس دوره ماد- با ارائه شواهد و مستندات به چرایی نقش پررنگ مادها می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه هخامنشیان وامدار سنت‌های پیشین مادی بوده‌اند.
این سخنرانی در ۲۷ بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شده است.
مهرداد ملکزاده
مهرداد ملکزاده در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۸ در خانواده‌ای اصالتاً ترک‌زبان (از مهاجران باکو) در تهران به دنیا آمد. وی پس از طی مراحل تحصیلیِ کاردانی باستان‌شناسی (۱۳۶۸ تا ۱۳۷۱)، کار‌شناسی موزه‌داری (۱۳۷۴ تا ۱۳۸۱) و کار‌شناسی ارشد باستان‌شناسی (۱۳۸۱ تا ۱۳۸۴)، دکتری (۱۳۸۵ تا ۱۳۹۱) خود را در باستان‌شناسی دوران تاریخی ایران از دانشگاه تربیت مدرس گرفت. مطالعات باستان‌شناختی و تاریخی ملکزاده عمدتاً معطوف به پژوهش و کاوش در محوطه‌های عصر آهنِ ۳ یا «دورۀ ماد» است؛ او تاکنون بیش از ۵۰ مقالۀ تخصصی در این زمینه نگاشته است و به باستان‌شناسی و تاریخ هزارۀ یکم ق.م. ایران علاقه دارد. از میان نوشته‌های او می‌توان به مقالاتی چون: «اَندیه: شاهک‌نشینی در سرزمین ماد بزرگ و شاهکارهای هنری مارلیک» (۱۳۷۳)، «شاهک‌نشین اَبدَدانَ در ماد غربی» (۱۳۷۴)، «یک مأخذ سریانی در تاریخ ماد» (۱۳۷۵)، «یادداشت‌های مادی: جایگاه مادها در تاریخ ایران» (۱۳۷۶)، «مادهای ایرانی‌زبان و مادهای اَنیرانی‌زبان» (۱۳۷۶)، «سرزمین پریان در خاک مادستان» (۱۳۸۱)، «پایان نبرد پنج سالۀ ماد و لودیه و خورشید‌گرفتگی ۵۸۵ ق.م» (۱۳۸۱)، «تیغ مادی در نیام جنگاوران سیلک» (۱۳۸۱)، «دژهای مادی و سپاهیان آشوری» (۱۳۸۲)، «پادشاهی مانا، دورۀ ماد و تاریخ ایران باستان» (۱۳۸۸)، «بله کوروش پارسی بود» (۱۳۹۱) اشاره کرد. بیش از ۵۰ فصل کار پژوهشی میدانی باستان‌شناختی در کارنامۀ او دیده می‌شود؛ از جمله عضویت در کاوشهای کوه خواجۀ زابل، جزیرۀ کیش، چهرآباد زنجان، سُرخ‌دُم لکی، زیویۀ سقز، قلی‌درویش جمکران، پردیس قرچک؛ نیز معاونت کاوشهای هگمتان همدان، و سرپرستی بر پژوهشها و کاوشهای باستان‌شناختی «دژ مادی» بیستون، گیان نهاوند، کرفس رزن، زاربلاغ علی‌آباد قم، واسون کهک قم، شهر شلموط خورآباد قم، کلاک کرج، سنگ‌تراشان خرم‌آ‌باد، غلام‌تپۀ جعفرآباد کاشان، نوشی‌جان تپۀ ملایر و گونسپان پاتپۀ ملایر، چیاسبز غربی رماوند لرستان و گورستان مرسین شهمیرزاد.
خانه اندیشمندان علوم انسانی
خانه اندیشمندان علوم انسانی در سال ۱۳۹۰ تأسیس شد. از آن زمان تاکنون با راه‌اندازی ۱۳ کارگروه زبان و ادبیات فارسی، فقه و مبانی حقوق، علوم قرآنی، تاریخ و باستان‌شناسی، علوم سیاسی، فلسفه و منطق، جغرافیا، تربیت بدنی، مدیریت، علوم اجتماعی، اقتصاد، حقوق، روان‌شناسی و علوم تربیتی تلاش کرده است محیط مناسبی را برای تعامل اندیشمندان علوم انسانی کشور فراهم نماید.